شکر همانطور که می دانید یک ماده غذایی مضر برای دندانهاست، در اصل در یک رژیم غذایی با وجود شکر می تواند پوسیدگی و خرابی دندان را به دنبال داشته باشد به همین دلیل شیرین کننده های بدون قند محبوبیت پیدا کرده اند و این محبوبیت هر روز هم بیشتر می شود، زایلیتول یکی از همین شیرین کننده های بدون قند است. زایلیتول مانند قند به نظر می رسد، شیرین است و مزه دارد ولی قند خون را بالا نمی برد و کالری کمتری دارد.
این مقاله کلینیک تخصصی دنانپزشکی کامفی به موضوع زایلیتول اختصاص یافته است.
زایلیتول چیست
این ماده شیرین در اصل یک قند الکل است و به طور گسترده ای در آدامس های بدون قند و به عنوان قند جایگزین شده است، منظور از قند الکل این است که این یک نوع قند است که با اضافه شدن چند ملکول به آن تبدیل به یک ماده از دسته الکل ها شده است، از نظر شیمیایی الکل قند خصوصیات الکل و قند را ترکیب می کند و البته این الکلی نیست که باعث برانگیختگی شود ولی در عین حال باعث تحریک گیرنده های حس چشایی در زبان شما برای شیرینی می شود و همین باعث می شود که طعم شیرین آن را احساس کنید.
زایلیتول به طور طبیعی در برخی میوه ها و سبزیجات وجود دارد و حتی در بدن ما هم به مقدار کمی از طریق متابولیسم تولید می شود و یک ماده طبیعی است.
از این ماده به عنوان یک دارو در بیماران دیابتی و همین طور برای جلوگیری از عفونت گوش میانی (اوتیت مدیا) در کودکان استفاده می شود و از آن در آدامس، غذاهای مختص بیماران دیابتی، آب نبات های رژیمی و محصولات مراقبت از سلامت دندان استفاده می شود، این ماده 40 درصد کالری کمتری نسبت به قند معمولی دارد، مقدار کالری قند معمولی 4 کالری در هر گرم و قند رژیمی 2.4 در هر گرم.
توجه کنید که این تنها یک قند است و حاوی ویتامین، مواد معدنی و یا پروتئین نیست، از درختانی مانند توس و یا از یک فیبر گیاهی به نام زیلان ساخته می شود، این ماده به لحاظ فنی کربوهیدرات است ولی باعث بالا رفتن قند خون نمی شود و در دسته مواد غذایی کم کربوهیدرات دسته بندی می شود.
شاخص گلیسمی و قند خون در زایلیتول
یکی از عوارض افزودن شکر به مواد غذایی این است که می تواند قند خون و انسولین را افزایش دهد و به دلیل میزان بالای فروکتوز در صورت مصرف زیاد می تواند مشکلات متابولیک ایحاد کند ولی زایلیتول هیچ فروکتوزی ندارد و بر روی انسولین و قند خون بی تاثیر است.
شاخص گلیسمی چیست
شاخص گلیسمی خصوصیتی در مواد غذایی با توجه به ترکیبات آن است که کمک می کند تا مواد غذایی سالمتری را برای مصرف انتخاب کنیم، به زبان ساده مثلا وقتی به شما گفته می شود این خوراکی در هر گرم 100 کالری دارد شما تصمیم می گیرید که آن را بخرید یا نخرید، حال در مورد کربوهیدرات ها و شاخص گلیسمی هم مشابه همین است، این شاخص نشان می دهد که بعد از مصرف قند خون تا چه حد بالا می رود، در غذاها یا خوراکی هایی که مقدار قند خون ناگهانی بالا می رود می تواند برای بیماران یا افرادی که مشملات دیابتی دارند مشکل ساز شود بنابراین این شاخص بسیار کمک کننده است و معمولا کارخانه جات آن را بر روی ترکیبات غذایی درج می کنند.
در موادی که شاخص بالا دارند جذب و هضم غذا سریع است و در میزان قند خون نوسانات ایجاد می کند ولی ترکیباتی با شاخص پائین به تدریج و به کندی تغییر می کنند و این برای بدن مفید است.
شاخص گلیسمی در زایلیتول
این شاخص در زایلیتول فقط 7 است (7 در مقیاس درصد) ولی در قند معمولی بین 60 تا 70 می باشد و با توجه به 40 درصد کالری کمتر یک چایگزین مناسب برای رژیم لاغری و کاهش وزن است.
زایلیتول یک چایگزین خوب نسبت به قند معمولی برای بیماران دیابتی، بیمارانی با مشکلات متابولیکی و یا چاقی و همچنین پیش دیابت است و همچنین با توجه به خصوصیاتی که در این قند گفته شد به عنوان یک قند سالم برای جلوگیری از تخریب دندانهاست.
